მართალია, თმის ცვენა არ წარმოადგენს სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველ მდგომარეობას, მაგრამ ის მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ქალის ცხოვრების ხარისხზე და მის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზე, რაც საბოლოოდ ფიზიკურ ჯანმრთელობაზეც აისახება.
There are approximately 100 000 hair follicles on the scalp and each of them has its own life cycle which includes growth and resting phases.
At a given moment most of the hair follicles are in their growing phase which lasts for 2 to 6 years.
This stage is followed by resting phase when hair doesn't grow anymore. The length of this phase is approximately 100 days and it ends by disconnection the hair from its follicle where the new hair starts to grow.
The normal amount for falling hairs are 50-100 unit a day and this loss is permanently balanced by new hair growth.
მამაკაცებში თმის ცვენის შემთხვევათა 90% დაკავშირებულია მემკვიდრეობით სიმელოტესთან, ქალების შემთხვევაში კი თმის ცვენის უკან მრავალი მიზეზი შეიძლება იმალებოდეს.
მათ შორის ისეთებიც, რომელიც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ორგანიზმის ზოგად მდგომარეობაზე და მკურნალობას საჭიროებს.
ამიტომ უმჯობესია თმის ცვენის დიაგნოსტიკა და მკურნალობა ამ მდგომარეობების გამორიცხვით დაიწყოს, რაც პროცესში ენდოკრინოლოგის აქტიურ ჩართულობასაც გულისხმობს, რადგან ხშირად თმის ცვენა სწორედ ენდოკრინული დარღვევების ერთ-ერთი სიმპტომია.
Androgenic alopecia
The most frequent reason of hair loss in women is high level of androgen hormones or increased sensitivity on their action. This condition is called androgen alopecia.
თმის ფოლიკულების სასიცოცხლო ციკლის მიმდინარეობა ანდროგენების მნიშვნელოვანი ზეგავლენის ქვეშ არის მოქცეული.
ორგანიზმში არსებული ტესტოსტერონის გარდაქმნით მიღებული ჰორმონი დიჰიდროტესტოსტერონი იწვევს თმის ზრდის ფაზის შემოკლებას და დასვენების ფაზაში დაჩქარებულ გადასვლას, რასაც თან ახლავს თმის ფოლიკულის ცვლილებები, რის შედეგადაც ის ზომაში პატარავდება და ხდება უფუნქციო – ვეღარ წარმოქმნის თმის ახალ ღერს.
The most frequent cause of high androgen levels in woman is polycystic ovarian syndrome.
მისი დიაგნოსტირება მნიშვნელოვანია იმ თვალსაზრისითაც, რომ გარდა თმის ცვენისა, მას აქვს მრავალი უარყოფითი შედეგი: უშვილობა, ინსულინრეზისტენტობის სინდრომი და სხვა.
ანდროგენული ალოპეციის შემთხვევების მეორე დიდი ჯგუფი გენეტიკურია.
ამ დროს არ არის აუცილებელი ტესტოსტერონის რაოდენობის მატებას ჰქონდეს ადგილი, რადგან გენეტიკურადაა განპირობებული მის მიმართ ორგანიზმის მომატებული მგრძნობელობა, ისე, რომ ნორმული რაოდენობაც კი მაინც ხდება პრობლემების, მათ შორის თმის ცვენის გამომწვევი.
ასეთი ტიპის გენეტიკური ალოპეციის განკურნება შეუძლებელია.
სხვადასხვა ადგილობრივ თუ სისტემურ სამკურნალო საშუალებებს აქვს ეფექტი მხოლოდ ხანგრძლივი გამოყენებისას და მხოლოდ მათი მიღების პერიოდში.
მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ მიღწეული შედეგი ვერ ნარჩუნდება.
ამავე დროს, მნიშვნელოვანია, ადრეულ ეტაპზე დაიწყოს ჩარევა, ვიდრე თმის ფოლიკულში შეუქცევადი ცვლილებები დაიწყება და მისი ფუნქცია ჯერ კიდვ შენარჩუნებულია.
Hair loss is also present in case of hormonal imbalance: testosterone isn't high but estrogen level is low.
Thyroid gland
The cause of hair loss from thyroid diseases can be as Hyperthyroidism, so HYPOTHYROIDISM.
If we know that thyroid disorder doesn't have long history and is detected in early stage, it's unlikely to be the reason of hair loss.
მაგრამ ხშირად დავადების დიაგნოსტიკა ვერ ხდება თვეების და წლების მანძილზე, ან დიაგნოზის მიუხედავად არ ტარდება სათანადო მკურნალობა დიდი ხნის განმავლობაში.
სწორედ ასეთი შემთხვევების დროს ხშირად სიმპტომებს შორის გვაქვს გაძლიერებული თმის ცვენა, რომელიც დიფუზურია, მოცავს თმის მთლიან საფარველს, არ ახასიათებს ერთ კონკრეტულ ადგილას ლოკალიზება და უმეტესად განკურნებადია.
ჰიპერთირეოზის ან ჰიპოთირეოზის წარმატებული კომპენსირების შემდეგ ასევე წარმატებულად ხდება თმის დაკარგული მოცულობის აღდგენა.
მაგრამ გასათვალისწინებელია ის ფაქტიც, რომ ამ პროცესს შედარებით ხანგრძლივი დრო – რამდენიმე თვემდე შეიძლება დასჭირდეს და სასურველი შედეგის მიღებამდე მკურნალობის პერიოდში მოთმინებას მოითხოვს პაციენტის მხრიდან.
Also very characteristic symptom for thyroid disease is brow hair loss on its outer third.
ის ფაქტი, რომ თმის ცვენა დაავადების დაწყებიდან რამდენიმე თვეში ხდება თვალსაჩინო, განპირობებულია თმის ციკლის თავისებურებებით.
ამავე მიზეზით, ზოგჯერ შესაძლებელია თმის ცვენის დასაწყისი დაემთხვეს სხვა სიმპტომების საფუძველზე დიაგნოზის დასმის და მკურნალობის დაწყების მომენტს.
ჰიპოთირეოზის მაგალითზე, ასეთ დროს ხშირად შეცდომით ხდება თიროქსინის პრეპარატის დადანაშაულება პაციენტის მხრიდან და მისი მიღების შეწყვეტა, რაც, ცხადია, დიდი შეცდომაა და მომავალში თმის ცვენის კიდევ უფრო გამწვავებას გამოიწვევს.
If autoimmune disease of thyroid is present, beside it can be other autoimmune diseases including alopecia areata. But in this case the autoimmune system is responsible, not the thyroid.
Prolactin level measurement
Prolactin receptors are found in hair follicles. This fact indicates that this hormone has a direct impact on hair cycle.
Also prolactin participates in testosterone metabolism and it stimulates androgen release.
Stress
სხვადასხვა წარმომავლობის მწვავე ან ქრონიკული სტრესი იწვევს თირკმელზედა ჯირკვლიდან კორტიზოლის გამოყოფის სტიმულაციას.
კორტიზოლი კი თავის მხრივ იწვევს თმის ფოლიკულების საგრძნობი რაოდენობის ნაადრევ გადასვლას ზრდის ფაზიდან მოსვენების ფაზაში, რასაც ასევე საგრძნობი თმის ცვენა მოჰყვება.
Stress also can cause worthening of hair loss from any other causes.
Stressors can be different psychosocial and physical factors such as surgical intervention, trauma and childbirth.
The hair loss due to stress has acute onset, diffuse and temporary.
Rapid weight loss
დროის მცირე მონაკვეთში გამოხატული კლება წონაში წარმოადგენს სტრესს ორგანიზმისთვის და ის ახდენს შესაბამისი ჰორმონების მობილიზებას, რაც მოქმედებს თმის ფოლიკულების სასიცოცხლო ციკლზეც.
მდგომარეობა დროებითია და დაახლოებით 6 თვეში თმის მოცულობა თავისით აღდგება.
ამავე დროს, ხშირად წონაში სწრაფი კლება ხდება არაჯანსაღი კვების რეჟიმით, რაც იწვევს ორგანიზმის გამოფიტვას, ცილების და მისთვის მნიშვნელოვანი ვიტამინებისა და მინერალების დეფიციტს, რაც თმის ჯანმრთელობაზეც აისახება.
ასეთ შემთხვევაში აუცილებელია კვების რეჟიმის გაჯანსაღება.
Nutrient hair loss
- lack of protein in diet - protein is a building material for hair, so the food must include sufficient amount of protein.
- iron deficiency - low level of iron and ferritin can impact hair health.
- vitamin C - vitamin C is crucial for gastrointestinal tract to absorb the iron. Otherwise It doesn't have direct impact on hair follicles.
- vitamin A - both low and high levels of vitamin A can cause hair loss.
- vitamin D deficiency is one of the main causes of hair loss.
- biotin (vitamin B7) - many hair care products contain this product and often is recommended by doctors, but its efficiency isn't confirm by randomized researches.
Taking extra amounts of vitamins can worthen hair loss.
Postpartum hair loss
მშობიარობიდან დაახლოებით ოთხი თვის შემდეგ, დედების უმრავლესობას ეწყება შესამჩნევად გაძლიერებული თმის ცვენა.
ეს მოვლენა ფიზიოლოგიურია და განპირობებულია ბავშვის გაჩენის შემდეგ ორგანიზმში ესტროგენების დონის მკვეთრი დაქვეითებით.
მთელი ორსულობის განმავლობაში ესტროგენების დონე მნიშვნელოვნად მაღალია, რის შედეგადაც თმის ზრდის ფაზა ხანგრძლივდება.
ამ პერიოდში ცვენა მინიმალურია და ხდება ფოლიკულების სასიცოცხლო ციკლის სინქრონიზაცია, რასაც მოსდევს მშობიარობის შემდეგ ესტროგენის დონის მკვეთრი დაცემის შედეგად თმის ფოლიკულების დიდი რაოდენობის ერთდროული გადასვლა მოსვენების ფაზაში.
როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ეს ფაზა გრძელდება 100 დღემდე და სწორედ მშობიარობიდან დაახლოებით 100 დღის შემდეგ იწყება თმის მასიური ცვენა.
Additional reason for hair loss is also delivery stress.
This condition is temporary and most of the moms notice that hair volume is recovered for babies first birthday.
For minimize discomfort it's recommended to use shampoos with increasing volume effect, or change the hair style and to choose short variants.
If the problem stays after 1 year from childbirth, It can be sigh of other medical disorders and it's reasonable to consult with doctor.
Other frequent causes of hair loss:
- alopecia areata
- lupus erythematosus
- chemotherapy
- some medications
- specific hair styles and chemicals in hair care products
- age related - after 50-60 years
So some kind of hair loss such as postpartum and age related hair loss is normal part of our lives.
Hair loss doesn't need treatment in these cases:
- postpartum period
- postsurgical period or after recovery from any serious disease
- after rapid weight loss
- after cancer treatment
- if hair loss is seasonal and is evident in autumn
Diagnostic researches
For affective treatment of hair loss the first step is to detect its cause.
A doctor decides which laboratory tests are needed to be performed in each individual case.
Written by: Elga Giorgadze, MD (ექიმი ენდოკრინოლოგი)
Read also:
- THE IMPACT OF STRESS ON ENDOCRINE SYSTEM
- HYPOTHYROIDISM
- Hyperthyroidism
- HOW TO MAKE HEALTHIER THE FOOD WE CONSUME EVERYDAY
