ტანდაბლობა და ზრდის შეფერხება, როგორც სამედიცინო ტერმინები, გამოიყენება იმ პირთა მდგომარეობის შესაფასებლად, რომლებიც ჩამორჩებიან სიმაღლეში მისივე ასაკის, სქესის და ეთნიკური კუთვნილების ადამიანებს. პრაქტიკაში მათი გამოყენება უმეტესად ბავშვებში ხდება.
What can the short stature indicate in clinical practice
A child with a short stature may be completely healthy. It's especially common when parents also have a short stature, because genetic is the main factor which determines the natural potential height.
Also must be considered that growth rate is very individual. Some children grow faster at an early age and others have active growth period later.
Sometimes growth may be affected by different diseases. In some cases the natural potential height can be achieved with treatment and in others treatment doesn't help and permanent short stature lasts.
Diseases that affect the growth
- endocrine diseases:
- growth hormone deficiency
- HYPOTHYROIDISM (underactive thyroid gland)
- diabetes
- Cushing's disease
- chronic illnesses:
- heart diseases
- bronchial asthma
- inflammatory bowel diseases
- kidney diseases
- juvenile idiopathic arthritis
- genetic disorders:
- Down's syndrome
- Turner's syndrome
- Williams syndrome
- bone and skeletal disorders:
- rickets
- achondroplasia
- malnutrition - food deficiency
Standardized growth charts
The child's height must be measured accurately by pediatrician or pediatric endocrinologist. Then this data must be analyzed with so called standardized growth charts.
These charts are developed according to sex, age and the geographic region.
An important thing to consider is that the key point is how child's growth progresses over time, not how much height he or she has at a given time. It means that growth assessment must be dynamic process beginning from the birth.
საქართველოსთვის შექმნილი ჩარტების შესაბამისი მაჩვენებლები (სანტიმეტრებში) ასაკის და სქესის მიხედვით მოცემულია სურათზე.
შენიშვნა: ამ ინფორმაციას აქვს მხოლოდ ზოგადი საორიენტაციო ხასიათი დაინტერესებული მშობლებისთვის და არა ზუსტი სამედიცინო მნიშვნელობა.
The exact assessment and interpretation of any abnormal finding must be done only by physicians.
როგორ აღიქმება ეს რიცხვები: მაგალითისთვის, თუ 10 წლის ბიჭის სიმაღლე არის 123 სმ (ანუ ქვედა ზღვარზე), ეს ნიშნავს, რომ ქართველი 10 წლის ბიჭების მხოლოდ 3% არის მასზე დაბალი. თუ 10 წლის ბიჭის სიმაღლე არის 137 სმ (ანუ საშუალო მაჩვენებელი), ე.ი. მისი თანატოლების 50% არის იგივე სიმაღლის, ხოლო თუ 10 წლის ბიჭის სიმაღლე არის 150 სმ (ანუ ზედა ზღვარზე), გამოდის, რომ მისი თანატოლების 97% მასზე დაბალია.
Growth dynamic in numbers
- Birth length:
- საშუალო სიგრძე დაბადებისას არის 50 სმ
- ეს სიგრძე ორმაგდება 4 წლის ასაკისთვის
- და სამმაგდება 13 წლის ასაკისთვის
- ზრდა პირველი წლის განმავლობაში: 23-27 სმ
- მეორე წლის განმავლობაში: 10-14 სმ
- მესამე წლის განმავლობაში: 7,5-10 სმ
- ზრდა ყოველწლიურად სქესობრივი მომწიფების დაწყებამდე: 6-7 სმ
- Growth during puberty:
- ბიჭებში: 10-14 სმ
- გოგოებში: 8-12 სმ
სავარაუდო საბოლოო სიმაღლის გამოთვლა
Useful information is what is the person's natural height potential.
There are some different formulas to calculate this number. One of them is here:
- Make sum of mother's and father's heights in santimeters
- Substract 13sm from this number for girls and add 13sm to this number for boys
- Received number must be divided by 2.
The second method is: doubling 2 years old height for boys and doubling 18 months old height for girls.
When does the human's body stop growing
The growth rate is very intensive and rapid during the first 2 years. Then the rate is declined and the second pick presents after puberty starts.
This pick coincides with beginning of puberty for girls and in case of boys with the end of the puberty.
After the second pick the growth rate in declining to zero. This age is 16 years for girls and 18 years for boys.
Sometimes in the middle years the body height starts to reduce and this process becomes even more active in older ages. These changes are caused by thinning of spinal discs and also by other degenerative processes in the body.
An interesting fact is that the body height may decrease slightly (approximately 1,5sm) to the end of the day. It can be caused by decompression of spinal discs due to daily physical activities. This change is minor and usually stays undetected and it's fully recovered during the sleep at night.
Bone age assessment
Bone age assessment is the best way to get information if the growth potential is remained or not.
Children's bones have so called growth plates at the both end, where bone tissue is being made from the cartilage and as a result bone grows. When the all cartilage is replaced with bone tissue it means that growth plates are closed and body growing is ended.
After starting puberty, influence of gonadal hormones accelerates closure of growth plates.
Bone age is assessed exactly by checking the state of growth plates. Radiography of dominant hand (includes wrist, palm and fingers) is done for this purpose. Received image is compared with the images in standard bone age atlas and bone age is established.
Bone age is mostly matched to chronologic age. If there is any difference, medical assessment should be done to rule out any disease which can affect the growth.
General recommendations about how to promote physical growth ზოგადი რჩევები
გენეტიკის გარდა ზრდაზე მნიშვნელოვნად მოქმედებს გარემო ფაქტორებიც, რომლებზეც შესაძლებელია გავლენის მოხდენა და ზრდის პროცესების უფრო გააქტიურება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
- Healthy eating: unprocessed food (fruits, vegetables), whole grain products, proteins, dairy products must be used mostly. Sugar, saturated fats, trans fats, salt usage must be restricted.
- Sleeping hygiene: in children and adolescents proper amount of sleep is essential for growth. Full information about how much sleep is enough is given in the following article: SLEEP AND HORMONE BALANCE
- Regular exercise for bone and muscular strength
- სხეულის სწორ პოზიციაზე ზრუნვა: გამართული წელი და მხრები ვიზუალურად უფრო მაღალ შესახედაობას აძლევს სხეულს. სწორი პოზიციის დასაჭერად და შესანარჩუნებლად კარგია ისეთი სახეობის სპორტით დაკავება, როგორიცაა კალთბურთი, ცურვა. კარგია ასევე გაწელვითი ვარჯიშები, იოგა, პილატესი, რაც ხერხემლის დისკების დეკომპრესიასაც უწყობს ხელს. ეს რეკომენდაცია გამოსადეგია ასევე მოზრდილებისთვის, სადაც ზრდის ზონები უკვე დახურულია.
"Magic" pills to become higher is available neither for children nor for adults.
Growth hormone and other medications aren't used in healthy persons.
ავტორი: ელგა გიორგაძე (ექიმი ენდოკრინოლოგი)
